คัดลอกภาพจาก http://i2.sinaimg.cn/2008/p/2007-12-06/U2096P461T5D36056F154DT20071206140314.jpg http://cpc.people.com.cn/mediafile/200910/26/F200910261122471112719546.jpg
ชาวรัสเซียที่อาศัยอยู่ในประเทศจีนเป็นทายาทชาวรัสเซียที่อพยพเข้ามาอาศัยในประเทศจีนแต่ครั้งอดีต อาศัยอยู่ในบริเวณเมืองอีหลี (伊犁Yīlí) ถ่าเฉิง(塔城Tǎchénɡ) อาเล่อไท่ (阿勒泰 Ā lètài) อูรุมชี (乌鲁木齐Wūlǔmùqí) ในเขตปกครองตนเองอุยกูร์[1] จากการสำรวจจำนวนประชากรครั้งที่ 5 ของจีนในปี 2000 ชนกลุ่มน้อยเผ่ารัสเซียมีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 15,609 คน พูดภาษารัสเซีย จัดอยู่ในตระกูลภาษาอินโดยูโรเปียน สาขาภาษาสลาฟ ภาษาอักษรคือภาษารัสเซีย
ชนชาวรัสเซียที่อยู่ในแผ่นดินจีนมีการแต่งงานข้ามเผ่าพันธุ์กับคนจีน ลักษณะรูปร่างหน้าตาเปลี่ยนแปลงไปจากเชื้อสายเดิมของชาวจีนและชาวรัสเซีย เป็นการผสมผสานระหว่างเผ่าพันธุ์ทั้งสองเกิดเป็นเผ่าพันธุ์ลูกผสม ประวัติศาสตร์ชาวรัสเซียในจีนนี้เกิดขึ้นมาตั้งแต่ราวศตวรรษที่ 18 แต่ที่ชัดเจนคือเมื่อเริ่มศตวรรษที่ 19 ซึ่งเป็นยุคเปลี่ยนแปลงการปกครองของชาติรัสเซีย ชาวรัสเซียที่เดิมเป็นประชาชนในการปกครองของพระเจ้าซาร์อพยพลี้ภัยมาตั้งถิ่นฐานบริเวณชายแดนจีนรัสเซีย ซึ่งในขณะนั้นระบบสังคมจีนยังเป็นแบบระบบศักดินามีขุนนางปกครองอยู่ จนทางการจีนได้รวบรวมชาวรัสเซียที่อพยพเข้ามานี้ให้อยู่ภายใต้การปกครองของมณฑลซินเจียง ขณะนั้นชาวจีนเรียกชาวรัสเซียที่อพยพเข้ามานี้ว่า “พวกโอนสัญชาติ” และเรียกชุมชนที่ตั้งของชาวเผ่ารัสเซียนนี้ว่า “ชุมชนโอนสัญชาติ” จนกระทั่งก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนจึงนับชนกลุ่มนี้เป็นชนกลุ่มน้อยอีกกลุ่มหนึ่งของจีนเรียกชื่อว่า “ชนเผ่ารัสเซีย”
เนื่องจากชาวเผ่ารัสเซียที่เข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศจีน ยังตั้งรกรากไม่นานนัก ถึงแม้ลูกหลายรุ่นต่อมาจะมีสถานภาพเป็นชาวจีน แต่ยังมีญาติพี่น้องอยู่ในรัสเซีย เมื่อสภาพการเมืองและชีวิตที่รัสเซียดีขึ้น หลายคนโอนสัญชาติกลับไปเป็นชาวรัสเซียตามเดิม และมีบางส่วนที่อพยพไปยังโลกที่สาม เนื่องจากช่วงสงครามกลางเมืองและเปลี่ยนแปลงการปกครองนั้น ชาวรัสเซียกระจัดกระจายอพยพไปยังประเทศต่างๆ เมื่อสามารถตั้งรกราก และมีชีวิตที่มั่นคงในประเทศโลกที่สาม ชาวรัสเซียในจีนจึงอพยพไปยังประเทศที่สามอาศัยอยู่ร่วมกับครอบครัว ปัจจุบันชาวเผ่ารัสเซียที่หลงเหลืออยู่ในจีนมีจำนวนไม่มากแล้ว
ก่อนปี 1949 ชาวรัสเซียที่อาศัยอยู่ในประเทศจีนประกอบอาชีพเกี่ยวกับการซ่อมเครื่องใช้ต่างๆ การขนส่ง และงานฝีมือ นอกจากนี้ยังมีบางส่วนประกอบอาชีพการเกษตร เลี้ยงสัตว์ ทำสวน เป็นอาชีพเสริมไปด้วย ชาวเผ่ารัสเซียตั้งบ้านเรือนอยู่รวมกันเป็นกลุ่มก้อน และก่อตั้งเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่ประกอบด้วยสมาชิกสิบกว่าครัวเรือน ชาวเผ่ารัสเซียบุกเบิกหักร้างถางพง ใช้พื้นที่บริเวณสองฝั่งแม่น้ำอีหลี (伊犁河Yīlí hé) และแม่น้ำเติร์กส์ (特克斯河Tèkèsī hé) ทำการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ ต่อมาถูกรัฐบาลในสมัยกว๋อหมินตั่งยึดครองที่ดินทำกิน ชาวเผ่ารัสเซียถูกบังคับให้อพยพไปหาที่ดินทำกินและดำรงชีวิตแห่งใหม่
หลังการปลดปล่อย ชาวเผ่ารัสเซียได้รับสิทธิในการปกครองตนเองเหมือนกับชนเผ่าอื่นๆ ในจีน มีอำนาจในการเป็นสมาชิกสภาคณะปกครองตนเองระดับประเทศและระดับมณฑลซินเจียง ชาวเผ่ารัสเซียมีส่วนร่วมในการปฏิวัติวัฒนธรรมจีน การก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน ประชาชนชาวเผ่ารัสเซียมีสิทธิทำงานในหน่วยงานรัฐและเอกชนของจีน ในฐานะประชาชนคนจีนคนหนึ่ง สภาพชีวิตและรายได้เฉลี่ยของชาวเผ่ารัสเซียในจีนดีขึ้นตามลำดับ กระทั่งเป็นปกติเทียบเท่ากับชาวฮั่น
ศิลปวัฒนธรรมของชาวเผ่ารัสเซียไม่ได้เกิดขึ้นในระยะที่มีถิ่นพำนักอยู่ในประเทศจีน หากแต่เป็นมรดกสืบทอดต่อมาจากบรรพบุรุษของประเทศแม่ วรรณกรรมของรัสเซียโดดเด่นมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักทั่วโลก เช่น บทเพลงกลอนสรรเสริญทหารหาญ เพลงกล่อมเด็ก สุภาษิตคำพังเพยต่างๆ โดยเฉพาะวรรณกรรมและศิลปวิทยาของรัสเซียในต้นศตวรรษที่ 19 สืบทอดมาสู่ชาวรัสเซียที่อพยพมาอยู่ในจีน และสืบต่อกันมาถึงชาวเผ่ารัสเซียในจีนจนถึงปัจจุบัน
ขนบธรรมเนียมของชาวเผ่ารัสเซียส่วนใหญ่ไม่แตกต่างไปจากชนชาวรัสเซียในประเทศแม่ เช่น วัฒนธรรมการแต่งกายชุดประจำชาติ หญิงสวมเสื้อแขนพอง และสวมเสื้อกั๊กทับอีกชั้น สวมกระโปรงบานยาว ทำจากผ้าขนสัตว์ ชายสวมเสื้อเชิ้ตแขนยาว ชายเสื้อยาวถึงเข่า สวมกางเกงขายาว สวมหมวกขนสัตว์มีปีกปิดใบหูทั้งสองข้าง สีสันฉูดฉาด ฤดูหนาวสวมเสื้อขนแกะ และรองเท้าบู้ทสูงถึงเข่า หญิงสาวที่ยังไม่แต่งงานไว้ผมยาวถักเปียสองข้าง และมีหมวกคลุมผม แต่ปัจจุบันชาวเผ่ารัสเซียสวมเสื้อผ้าเหมือนอย่างสมัยปัจจุบันแล้ว
ที่อยู่อาศัยของชาวเผ่ารัสเซียสร้างด้วยไม้ หลังคามุงด้วยฟางข้าวสาลี ฝาบ้านก่อด้วยอิฐรอบด้าน หน้าบ้านเป็นสวนหย่อมปลูกดอกไม้ต้นไม้สวยงาม หลังบ้านเป็นคอกเลี้ยงสัตว์ มีห้องเก็บของ ห้องใต้ดิน รักความสะอาดและเป็นระเบียบเรียบร้อย
เรื่องอาหารการกิน ชาวเผ่ารัสเซียกินอาหารแป้งเป็นหลัก เช่น ขนมปัง ขนมมีไส้ต่างๆ อาหารเช้าและเย็นกินแบบเรียบง่าย แต่จะให้ความสำคัญเป็นพิเศษกับอาหารกลางวัน ชอบอาหารจำพวกสลัดผักสด ชอบดื่มเบียร์ และเหล้าขาว ไม่รับประทานเนื้อม้า ลา หมูและหมา
วัฒนธรรมการแต่งงาน ชาวเผ่ารัสเซียมีอิสระในการเลือกคู่ครองแต่งงาน และสามารถแต่งงานข้ามเผ่าพันธุ์ได้ แต่ให้ความสำคัญกับความเหมาะสมของคู่สามีภรรยา การแต่งงานต้องได้รับความเห็นชอบจากพ่อแม่ การแต่งงานจัดขึ้นในโบสถ์ มีบาทหลวงเป็นผู้ทำพิธี มีการขับร้องเพลงเพื่อขอพรจากพระเจ้า ทั้งคู่แลกแหวนแต่งงานกัน และรับเจ้าสาวเข้าไปอยู่ที่บ้านเจ้าบ่าว เย็นจัดงานเลี้ยงแต่งงาน ชาวเผ่ารัสเซียในจีนปัจจุบันแต่งงานเรียบง่าย ไม่มีพิธีรีตองมาก เพียงเข้าโบสถ์แต่งงานเป็นอันเสร็จพิธี
พิธีศพของชาวเผ่ารัสเซียในอดีต เมื่อมีคนเสียชีวิต จะวางศพไว้บนเตียง หันหัวไปทางรูปพระเยซู เท้าชี้ไปทางประตู ประกอบพิธีสองวันแล้วทำพิธีฝัง การเคลื่อนย้ายศพออกจากโบสถ์ไม่ให้เคลื่อนออกทางประตูหน้า แต่จะให้เคลื่อนออกไปทางประตูหลังหรือหน้าต่าง ที่หลุมฝังศพมีรูปไม้กางเขนปักไว้ หลังการฝังศพ วันครบรอบการเสียชีวิตวันที่ 12 ,20 และ 40 ญาติจะต้องไปเคารพศพ แต่ปัจจุบันพิธีศพจัดเรียบง่าย เมื่อมีผู้เสียชีวิต ชาวเผ่ารัสเซียจะทำพิธีไว้อาลัย และประกอบพิธีศพโดยการเผา
ชาวเผ่ารัสเซียให้ความสำคัญกับมารยาทในสังคม เมื่อพบเจอกันจะจับมือหรือจูบกัน เป็นการทักทาย เมื่อไปเป็นแขกที่บ้านชาวเผ่ารัสเซียต้องเคาะประตูก่อนเข้าบ้าน เมื่อเข้าไปในบ้านแล้วต้องถอดหมวก นั่งบริเวณที่เจ้าของบ้านเชิญให้นั่ง ไม่อนุญาตให้นั่งบนเตียง เมื่อส่งบุหรี่ให้สูบ จะไม่ส่งบุหรี่เพียงมวนเดียว แต่จะส่งให้ทั้งซอง การจุดบุหรี่ ไฟแชค หรือไม้ขีด 1 ก้าน จะไม่จุดบุหรี่ 3 มวน และไม่ต่อบุหรี่กัน ต้องจุดจากไฟแชคหรือไม้ขีดเท่านั้น สตรีอยู่ต่อหน้าผู้ใหญ่ต้องใส่ผ้าแพรคลุมหัว เพื่อแสดงความเคารพ ในประเพณีสำคัญ เจ้าของบ้านจะใช้ขนมปังและเกลือ ต้อนรับแขกผู้มาเยือน แขกผู้มาเยือนต้องตัดขนมปังด้านล่างสุด จิ้มเกลือกินก่อน จึงจะพาเข้าบ้านได้ ในอดีตพิธีแบบนี้จะใช้ต้อนรับเจ้าสาวหรือแขกคนสำคัญเข้าบ้าน ปัจจุบันใช้กับญาติสนิทมิตรสหายทั่วไป อุปกรณ์ที่ใช้รับประทานอาหารจำพวกช้อน มีด ส้อม เมื่อใช้เสร็จห้ามวางไว้บนโต๊ะ ต้องวางไว้ในจาน ชาวเผ่ารัสเซียไม่มอบของขวัญที่มีสีเหลืองเพราะเชื่อว่า สีเหลืองเป็นตัวแทนของความไม่จริงใจและไม่ภักดี แต่จะใช้สีฟ้าเป็นตัวแทนของมิตรภาพ
ด้านความเชื่อและเทศกาลสำคัญ ชาวเผ่ารัสเซียในอดีตเชื่อในผีและวิญญาณ ทุกสรรพสิ่งในโลกมีวิญญาณ แต่ปัจจุบันนับถือนิกายออร์โทดอกซ์ Orthodox (东正教Dōnɡzhènɡ jiào) และมีบางกลุ่มนับถือศาสนาคริสต์ แต่ปัจจุบันชาวเผ่ารัสเซียมีแนวโน้มไม่นับถือศาสนาใดๆ เทศกาลสำคัญได้แก่ เทศกาลอีสเตอร์(复活节Fùhuó jié) คริสต์มาส(圣诞节Shènɡdàn jié) เทศกาลล้างบาป (洗礼节Xǐlǐ jié) เทศกาลปีใหม่ของชาวนิกายออร์โทดอกซ์เริ่มต้นในวันที่ 1 เดือนมกราคมของทุกปี ระยะเวลาในการเฉลิมฉลอง 3 วัน
[1] คำนี้ออกเสียงตามชื่อเรียกที่เขียนเป็นภาษาจีนว่า เหวยอูเอ่อร์ (维吾尔(Wéiwú’ěr) แต่ชื่อที่เป็นที่รู้จักในภาษาไทยคือ อุยกูร์ ชื่อนี้ภาษาอังกฤษเขียนว่า Uyghur ซึ่งเป็นชื่อเรียกพื้นที่และชนเผ่าส่วนใหญ่ของมณฑลซินเจียง(新疆Xīnjiānɡ)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น