ภาษาศาสตร์และวัฒนธรรมจีน: ลำนำแห่งมหานทีแยงซี : เพลงเอกประกอบสารคดีขนาดใหญ่ระดับชาติของจีน

ภาพจาก http://images.uzai.com/SceneryImageUpload/7050/Other/201109201824477187.jpg

แม่น้ำฉางเจียง หรือที่คนไทยรู้จักในชื่อแม่น้ำแยงซีเกียง เป็นแม่น้ำสายหลักของจีน มีจุดกำเนิดจากธารน้ำแข็งบริเวณหุบเขาถางกู่ลา มณฑลชิงไห่ มีความยาวตลอดสาย 6,300 กิโลเมตรโดยประมาณ ไหลผ่านพื้นที่ของ 11 เมือง เขตปกครองตนเองและมณฑล ลงสู่ทะเลทางทิศตะวันออก เป็นแม่น้ำสายใหญ่ควบคู่กับแม่น้ำหวงเหอ ซึ่งชาวจีนเปรียบว่าเป็นสายเปลที่กล่อมไกว หล่อเลี้ยงชาวจีนทั่วทั้งแผ่นดิน

เพลงจีนชื่อ ฉางเจียง จือ เกอ《长江之歌》Chánɡjiānɡ zhīɡē แปลเป็นภาษาไทยว่า “ลำนำแห่งมหานทีแยงซี” ประพันธ์คำร้องโดย หูหงเหว่ย (胡宏伟Hú Hónɡwěi) ประพันธ์ทำนองโดย หวางซื่อกวาง(王世光Wánɡ Shìɡuānɡ) เป็นเพลงเอกประกอบสารคดีขนาดใหญ่ระดับชาติของจีน เรื่อง ฮว่า ซัว ฉางเจียง《话说长江》Huàshuō chánɡjiānɡ “เล่าเรื่องฉางเจียง” จุดเด่นที่ผู้แต่งต้องการนำเสนอในเพลงนี้ก็คือ “ร้องเพลงลำนำฉางเจียง สดุดีฉางเจียง”

ภาพจาก

http://www.qsyuwen.com/soft/UploadPic/2007-9/20079212227074365.jpg

เนื้อเพลงสื่อถึงความทระนงน่าเกรงขาม พรรณนาความยิ่งใหญ่อลังการ ความงดงาม คุณูปการของแม่น้ำแยงซีที่มีต่อชนชาวจีนและชาติจีน แสดงออกถึงความรักความผูกพันอันลึกซึ้งของชาวจีนที่มีต่อแม่น้ำฉางเจียงและมาตุภูมิ เนื้อเพลงแต่งเป็นกลอนแบ่งออกเป็นสองส่วน ส่วนแรกนำลักษณะเด่นของแม่น้ำฉางเจียงมาบรรยายภาพสายน้ำที่หลั่งไหลจากต้นสายผ่านเส้นทางไกลแสนไกล สดุดีความยิ่งใหญ่ และความวิจิตรงดงามของฉางเจียง ส่วนที่สองใช้อารมณ์อย่างศิลปินพรรณนาความเป็นมาอันยาวนาน ท่วงทีทำนองและพละกำลังที่ถาโถมโหมกระหน่ำอย่างไม่หยุดยั้งและไม่มีวันสิ้นสุด กวีใช้โวหารอุปมา อุปลักษณ์ บุคลาธิษฐาน สัญลักษณ์ ภาพพจน์มาเรียงร้อยรจนาถ้อยจำนรรจ์ เพื่อดึงดูดให้ผู้ฟังรู้สึกถึงความงดงามของภาษาศิลป์ จนเกิดอารมณ์คล้อยตาม บังเกิดความรัก เทิดทูนศรัทธาและความหวงแหนในชาติ พร้อมทุ่มเทกายใจสดุดี “แม่”และ “น้ำ” มารดรแห่งสายน้ำที่หล่อเลี้ยงพี่น้องร่วมชาติสายเลือดมังกรมายาวนานหลายชั่วอายุคน และจะยังดำรงอยู่สร้างคุณูปการเพื่อความรุ่งเรืองโอฬารของชาติจีนตราบชั่วนิรันดร์

กวีที่ประพันธ์เนื้อเพลงนี้หาใช่บรมครูกวีจีนไม่ หากแต่กลั่นกรองมาจากหัวใจของกวีมือสมัครเล่นของกองพันทหารแห่งเมืองเสิ่นหยาง (沈阳市shěnyánɡshì) อายุไม่ถึงยี่สิบปีคนหนึ่ง นามว่า หูหงเหว่ย

ย้อนกลับไปในท่ามกลางความรื่นเริงเถลิงศกใหม่ของปี 1984 นายทหารวัยรุ่นชั้นประทวนนายหนึ่งค่อยๆ หย่อนไปรษณียบัตรที่มีตัวหนังสือไม่ถึง 200 ตัว แต่เขียนด้วยลายมือที่ประณีตบรรจง จัดแบ่งเป็นวรรคเป็นตอนรวมสองวรรค ลงตู้รับจดหมาย จนกระทั่งเดือนมีนาคม ทหารผู้นี้ได้รับเชิญจากสถานีโทรทัศน์ส่วนกลางเพื่อร่วมชมการบันทึกเทปรายการสารคดีชื่อ ฮว่า ซัว ฉางเจียง 《话说长江》Huàshuō chánɡjiānɡ “เล่าเรื่องฉางเจียง”

เมื่อวันที่ 24 มีนาคม ปี 1984 ภายในห้องส่งของสถานีโทรทัศน์ส่วนกลาง พิธีกรรายการกล่าวอย่างมีลับลมคมในว่า “ขณะนี้ผู้ประพันธ์เพลงที่จะใช้เป็นเพลงหลักของสารคดียิ่งใหญ่ระดับชาติ เรื่อง 《เล่าเรื่องฉางเจียง》 อยู่ในห้องส่งกับเราแล้ว และนั่งอยู่ในกลุ่มผู้ร่วมรายการ แต่นับจนถึงวินาทีนี้ แม้แต่ตัวเขาเองก็ยังไม่รู้ว่าบทกลอนของเขาได้รับคัดเลือกให้เป็นเพลงประกอบสารคดี” พิธีกรเดินนำกล้องภาพยนตร์และนำพาสายตาทุกคู่เข้าสู่กลุ่มผู้ชม ในขณะที่หัวใจของผู้ชมทุกดวงที่อยู่ในห้องส่งเต้นระทึกในท่ามกลางความเงียบ จิตใจจดจ่อเฝ้ารอคอยการปรากฏตัวของผู้แต่งเพลงด้วยความร้อนรน ในที่สุดพิธีกรก็หยุดอยู่ตรงหน้าเด็กหนุ่มที่อยู่ในชุดทหารธรรมดาๆผู้หนึ่ง ซึ่งก็เฝ้ารอการปรากฏตัวของนักประพันธ์เหมือนกับผู้ชมคนอื่นเช่นกัน พิธีกรกล่าวด้วยน้ำเสียงที่ตื่นเต้นสะกดผู้ชมว่า “ผู้แต่งเพลงนี้ก็คือทหารหนุ่มผู้นี้ นามว่า หูหงเหว่ย” พลันเสียงปรบมือก็ดังกระหึ่มลั่นห้องส่ง กวีผู้ยิ่งใหญ่เกิดขึ้นอย่างไม่รู้เนื้อรู้ตัว ความปีติยินดี ระคนความตื่นเต้นเหลือล้นคณานับเกิดขึ้นในบัดดล

หูหงเหว่ย มาร่วมรายการในครั้งนี้ไม่ได้เตรียมพร้อมเพื่อมารับรางวัลเชิดชูอันใด เดิมคิดเพียงว่า คณะกรรมการคัดเลือกเนื้อเพลงเชิญให้มาร่วมการประกาศผลการประกวดแต่งเนื้อเพลงในฐานะผู้ส่งผลงานเข้าร่วมประกวดเท่านั้น ผู้ได้รับรางวัลก็เห็นจะเป็นใครไปไม่ได้ นอกจากกวีชั้นแนวหน้าของประเทศที่เป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง

แท้จริงแล้ว ไปรษณียบัตรที่ส่งจากมือนายทหารหนุ่มที่เมืองเสิ่นหยางในวันฉลองปีใหม่วันนั้นก็คือ หูหงเหว่ย เขาได้ส่งกลอนเพื่อร่วมประกวดการคัดเลือกเนื้อเพลงประกอบสารคดีชุด ฮว่า ซัว ฉางเจียง 《话说长江》Huàshuō chánɡjiānɡ หรือ เล่าเรื่องฉางเจียง นั่นเอง ผลงานของ หูหงเหว่ย โดดเด่นจนได้รับพิจารณาคัดเลือกจากผลงานทั้งหมด 4,583 ผลงาน นับแต่นั้นมา ชื่อของหูหงเหว่ย ก็โด่งดังเป็นที่รู้จักของชาวจีนไปทั่วทั้งประเทศ พร้อมๆ กับเพลง ฉางเจียง จือ เกอ (ลำนำแห่งมหานทีแยงซี) ที่ส่งสำเนียงกังวานแว่วก้องไม่เคยสิ้นเสียง ดุจสายน้ำฉางเจียงที่ไม่เคยหยุดไหล

เนื้อเพลง

你从雪山走来，    春潮是你的风采。
你向东海奔去，    惊涛是你的气概。
你用甘甜的乳汁，哺育各族儿女。
你用健美的臂膀，挽起高山大海。
我们赞美长江,     你是无穷的源泉。
我们依恋长江,     你有母亲的情怀。
你从远古走来，    巨浪荡涤着尘埃。
你向未来奔去，    涛声回荡在天外。
你用纯洁的清泉，灌溉花的国土。
你用磅礴的力量，推动新的时代。
我们赞美长江,     你是无穷的源泉,
我们依恋长江,     你有母亲的情怀。

ความหมายของเนื้อเพลง

จากต้นน้ำเขาหิมะเจ้าไหลหลั่ง ใบไม้ผลิ งามสะพรั่ง เจ้าเอ่อไหล

ทะยานสู่ตะวันออกทะเลไกล คลื่นโหมซัด สาดไป ทระนง

เจ้ากลั่นน้ำโคลนตมเป็นนมหวาน เลี้ยงลูกหลานหลากเผ่าพันธุ์คุณสูงส่ง

สองมือแกร่งโอบประคองให้มั่นคง ชาติดำรง ทะเล เขา สูงเทียมฟ้า

เราทั้งหลาย สรรเสริญ เจ้าฉางเจียง คือต้นน้ำหล่อเลี้ยงนานหนักหนา

เรารักมั่นฉางเจียงไม่สร่างซา ดั่งมารดา รักมั่นทั้งชีวิน

ไหลหลั่งจากโบราณกาลถึงวันนี้ คลื่นยักษ์ที่โถมซัดเซาะผาหิน

สู่อนาคตวันหน้าทะยานบิน เสียงคลื่นสาดลั่นถิ่นพสุธาก้องฟ้าไกล

เจ้าใช้น้ำ บริสุทธิ์ ใสหมดจด บรรจงรดดอกไม้ชาติบานสดใส

เจ้าใช้แขนทรงพลังผลักดันไป สู่ยุคใหม่รุ่งเรืองวัฒนา

เราทั้งหลาย สรรเสริญ เจ้าฉางเจียง คือต้นน้ำหล่อเลี้ยงนานหนักหนา